Garpsdalskirkja er í Vestfjarðaprófastsdæmi.
Kirkju í Garpsdal er fyrst getið í kirknaskrá Páls biskups Jónssonar frá því um 1200.
Kirkjan var vígð 16. júlí 1935. Dr. Jón Helgason (1866-1942), biskup, vígði. Við vígsluna voru fermd nokkur ungmenni.
Til stóð að kirkjan yrði steinsteypt en það var erfiðleikum bundið að ná í steypuefni. Hún var því reist úr timbri samkvæmt teikningu húsameistara ríkisins, Einars Erlendssonar (1883-1968). Yfirsmiður kirkjunnar var Björn Jónsson frá Skógum (1903-1977). Sumarliði Guðmundsson (1906-1974), bóndi og smiður á Gróustöðum, kom einnig að smíðinni.
Kirkjan tekur allt að 100 manns í sæti. Á vígsludegi voru taldir út úr kirkjunni 205 fullorðnir og má því ætla að þröngt hafi verið setið.
Í kirkjunni er eftirmynd listmálarans Brynjólfs Þórðarsonar (1896-1938), af verki Carls H. Bloch (1834-1890), Cristus Consolator, (Kristur huggar), frá 1875. Olía á striga. Stærð: 80 x 107 sm. Í vinstra horni stendur: BÞ Copi. Frummyndin er í Hörupskirkju í Hörup í Svíþjóð. Þess má geta að eldri altaristaflan var seld þegar kirkjan var endurnýjuð og er í einkaeigu. Talin vera eftir sr. Hjalta Þorsteinsson (1665-1754) í Vatnsfirði.
Gott orgel barst kirkjunni að gjöf nú í sumar.
Kirkjan á tvær kirkjuklukkur og á þeim stendur ANNO 1724. Á vef Kirkjuklukkna Íslands má heyra hljóm þeirra.
Rauður hökull er í eigu kirkjunnar, listasaumur kirkjulistakonunnar Unnar Ólafsdóttur, og var færður kirkjunni að gjöf 1955.
Garpsdalskirkja á gamlan róðukross sem er á suðurvegg. Hann er úr eik en hefur einhvern tíma verið málaður. Ljóst er að sá er skar myndina út var ekki mjög hagur því að hlutföllin í henni eru röng. „En myndin er samt gerð af nógu mikilli leikni til þess að verða talin allgott tréskurðarverk, og heildarsvipurinn er sterkur,“ sagði Matthías Þórðarson (1877-1961), þjóðminjavörður um hann. Krossinn gæti verið frá 16. eða 17. öld.
Horft til altaris
Altaristaflan – eftirmynd sem Brynjólfur Þórðarson gerði af verki danska listmálarans Carls H. Bloch. Finna má eftirmyndir af þessu verki Blochs í nokkrum kirkjum hér á landi
Kirkjan er vel hirt
Horft út kirkjuna – Kvenfélag Geirdælinga gaf sessur á bekki og bök
Þetta orgel kom í kirkjuna á þessu ári
Róðukrosinn talinn vera frá 16 eða 17. öld. Hann er úr eik.
Hökull sem kirkjulistakonan Unnur Ólafsdóttir saumaði
Fagurt er að líta norður yfir fjörðinn
Minningarsteinn utan við kirkjuna – um vígsluna og þau er í garðinum hvíla
Garpsdalskirkja er falleg timburkirkja
Heimildir
Kirkjuritið 4. tbl. 1955, bls. 187.
Morgunblaðið 7. júlí 1985.
Árbók Hins íslenzka fornleifafélags, 1. janúar 1966, 123-126.
Þóra Kristjánsdóttir, Mynd á þili – íslenskir myndlistarmenn á 16., 17. og 18. öld, (Þjóðminjasafn Íslands og JPV-útgáfa: Reykjavík 2005), bls. 93-94.
ÞÍ. Bps. AA/6. Vísitasía í Garpsdal 20. ágúst 1948, bls. 98.
Peter Nørgaard Larsen o.fl., Carl Bloch: Forført, (SMK: Kaupmannahöfn 2023), bls. 144.
Garpsdalskirkja er í Vestfjarðaprófastsdæmi.
Kirkju í Garpsdal er fyrst getið í kirknaskrá Páls biskups Jónssonar frá því um 1200.
Kirkjan var vígð 16. júlí 1935. Dr. Jón Helgason (1866-1942), biskup, vígði. Við vígsluna voru fermd nokkur ungmenni.
Til stóð að kirkjan yrði steinsteypt en það var erfiðleikum bundið að ná í steypuefni. Hún var því reist úr timbri samkvæmt teikningu húsameistara ríkisins, Einars Erlendssonar (1883-1968). Yfirsmiður kirkjunnar var Björn Jónsson frá Skógum (1903-1977). Sumarliði Guðmundsson (1906-1974), bóndi og smiður á Gróustöðum, kom einnig að smíðinni.
Kirkjan tekur allt að 100 manns í sæti. Á vígsludegi voru taldir út úr kirkjunni 205 fullorðnir og má því ætla að þröngt hafi verið setið.
Í kirkjunni er eftirmynd listmálarans Brynjólfs Þórðarsonar (1896-1938), af verki Carls H. Bloch (1834-1890), Cristus Consolator, (Kristur huggar), frá 1875. Olía á striga. Stærð: 80 x 107 sm. Í vinstra horni stendur: BÞ Copi. Frummyndin er í Hörupskirkju í Hörup í Svíþjóð. Þess má geta að eldri altaristaflan var seld þegar kirkjan var endurnýjuð og er í einkaeigu. Talin vera eftir sr. Hjalta Þorsteinsson (1665-1754) í Vatnsfirði.
Gott orgel barst kirkjunni að gjöf nú í sumar.
Kirkjan á tvær kirkjuklukkur og á þeim stendur ANNO 1724. Á vef Kirkjuklukkna Íslands má heyra hljóm þeirra.
Rauður hökull er í eigu kirkjunnar, listasaumur kirkjulistakonunnar Unnar Ólafsdóttur, og var færður kirkjunni að gjöf 1955.
Garpsdalskirkja á gamlan róðukross sem er á suðurvegg. Hann er úr eik en hefur einhvern tíma verið málaður. Ljóst er að sá er skar myndina út var ekki mjög hagur því að hlutföllin í henni eru röng. „En myndin er samt gerð af nógu mikilli leikni til þess að verða talin allgott tréskurðarverk, og heildarsvipurinn er sterkur,“ sagði Matthías Þórðarson (1877-1961), þjóðminjavörður um hann. Krossinn gæti verið frá 16. eða 17. öld.
Horft til altaris
Altaristaflan – eftirmynd sem Brynjólfur Þórðarson gerði af verki danska listmálarans Carls H. Bloch. Finna má eftirmyndir af þessu verki Blochs í nokkrum kirkjum hér á landi
Kirkjan er vel hirt
Horft út kirkjuna – Kvenfélag Geirdælinga gaf sessur á bekki og bök
Þetta orgel kom í kirkjuna á þessu ári
Róðukrosinn talinn vera frá 16 eða 17. öld. Hann er úr eik.
Hökull sem kirkjulistakonan Unnur Ólafsdóttir saumaði
Fagurt er að líta norður yfir fjörðinn
Minningarsteinn utan við kirkjuna – um vígsluna og þau er í garðinum hvíla
Garpsdalskirkja er falleg timburkirkja
Heimildir
Kirkjuritið 4. tbl. 1955, bls. 187.
Morgunblaðið 7. júlí 1985.
Árbók Hins íslenzka fornleifafélags, 1. janúar 1966, 123-126.
Þóra Kristjánsdóttir, Mynd á þili – íslenskir myndlistarmenn á 16., 17. og 18. öld, (Þjóðminjasafn Íslands og JPV-útgáfa: Reykjavík 2005), bls. 93-94.
ÞÍ. Bps. AA/6. Vísitasía í Garpsdal 20. ágúst 1948, bls. 98.
Peter Nørgaard Larsen o.fl., Carl Bloch: Forført, (SMK: Kaupmannahöfn 2023), bls. 144.
