Gallerí Grótta er sýningarsalur í bókasafni Seltjarnarness. Salurinn er ekki stór en hann er bjartur og birtan streymir að ofan um stóra þakglugga. Hann er mjög heppilegur fyrir litlar og hnitmiðaðar sýningar.
Nú er hver að verða síðastur að sjá listasýningu í Gallerí Gróttu á verkum litháíska listamannsins Vytautas Narbutas en henni lýkur á morgun, laugardaginn 24. maí. Narbutas hefur búið hér á landi hátt í þrjátíu ár og tekið virkan þátt á ýmsum sviðum í íslensku lista- og menningarlífi.
Hann er fæddur í Klaipėda í Litháen árið 1962. Narbutas stundaði myndlistarnám við Klaipeda Art School, Kaunas Art College og Vilnius Art Academy. Hann hefur unnið í leikhúsi frá árinu 1982 og gert fjölda leikmynda og búninga í heimalandi sínu Litháen, Íslandi og víða erlendis. Vytautas starfar einnig sjálfstætt sem myndlistarmaður og hefur haldið myndlistarsýningar í Litháen, Finnlandi, Japan og á Íslandi.
Á sýningunni eru tuttugu verk eftir hann máluð með pastel, akrýl og olíu – einnig grafíkverk. Hann er einstaklega góður teiknari og má alveg setja hann á bekk með þeim betri. Þetta kemur einkum fram í grafíkmyndum hans.
Yfirskrift sýningarinnar eru Mannlegur gleðileikur (Human comedy).
Þegar litið er yfir verkin í heild er ljóst að listamaðurinn er heillaður af nýendurreisnarstíl þar sem hann blandar saman hefðbundinni tækni og nútíma táknhyggju (symbolisma) – ýmis hefðbundin gildi eru metin að nýju; allt er ein deigla: vísindi, heimspeki, mýstík og nýtrúarleg hugsun á vorum dögum sem hefur hafnað staðlaðri trú og vill leysa hana úr fjötrum trúarstofnana.
Trúar- og tilverufræðileg stef eru sem rauður þráður í verkum hans. Hinir föllnu englar eiga huga hans og eru þær myndir áhrifamiklar og leika á jaðri þess himneska og hins brotlega í mannheimi. Þar má líka sjá uppgjöf og angist hinna föllnu engla. Þeir eru líka þungt hugsi yfir örlögum sínum. Í þessari trúarlegu skírskotun hans er augum beint að manneskjunni og eðli hennar, lífi og dauða.
Krossfestingarmynd – æting – frá 1992
Dapur engill – rauður – frá 2021
Fórn lambsins – frá 1993
Verkið Fall Krists. Kjötkveðjuhátíð – margar trúar- og menningarsögulegar tilvísanir
Stærsta verk sýningarinnar er Fall Krists. Kjötkveðjuhátíð (Fall of Christ. Carnival). Verkið er óneitanlega fjörlegt og þar er margt á seyði – eins og gjarnan er í veislugleði kjötkveðjuhátíða. Þetta verk blasir við þegar gengið er inn í salinn og dregur augað strax til sín og er augljóslega með ráðum gert. Myndefni verksins er flókið og hlaðið ótal táknum sem vísa til trúar og samfélags miðalda og nútímans. Það tekur langan tíma að skoða það og melta boðskap þess. Hér mætti gagnrýna listamanninn fyrir að drekkja áhorfandanum í táknum sem gera listaverkið stefnulaust – kannski á það að vera svo – en fyrir vikið skilur það áhorfandann eftir úti á víðavangi; verkið hefur ekkert að segja þó að það sé vel gert og minni á geggjað samkvæmi þar sem fæstum líður vel, margir eru augljóslega þjáðir. Segja má að í verkinu ráði súrrealismi ríkjum með ilmi nýendurreisnar og beygir trúarlegt og goðsögulegt myndmál undir sig og snýr því eftir sinni hentisemi. Öngþveiti blasir við nánast á hverjum fleti myndarinnar, hressilegt öngþveiti sem slær áhorfendur út af laginu. Verkið er groddalegt í sjálfu sér og eitthvað í því kann að hrella einhverja áhorfendur. Kross Krists vinstra megin í myndinni er ögn hrapandalegur og frelsarinn er hér með fjórar hendur. Hvað kann það að merkja? Er hann ættskotinn vinsælasta indverska goðinu Vishnú sem hefur fjórar hendur? Efst í hægra horni er dauðinn á ferð og fararskjóti hans er ekkert nema beinin. Neðst í hægra horni er karlmaður í glerkúlu og kona í keri af gleri. Þær geta staðið fyrir manneskjuna innilokaða í sjálfhverfum heimi eða fyrir syndina; kannski manneskjur sem sýni til athugunar á rannsóknarstofu. Í vinstra horni efst bylgjast leiktjald tímans og sér í dularfullt andlit og drungalegt. Blár sköllóttur engill sem er stýrt með stöng sýnir að hér er gerviengill á ferð – búið er að skrapa út úr honum allan heilagleika. Síðan er myndfjörið horna í milli og margar persónur eru óhugnanlegar og á mörkum þess að vera manneskjur og skrímsli. En neðst fyrir miðri mynd heldur kona á Kristsmynd, það er hinn frægi klútur Veróniku.
Kona nokkur, Verónika að nafni og síðar dýrlingur, á að hafa rétt Jesú klút á krossgöngu hans til að þerra svita og blóð af andliti hans. Eftir að hafa strokið klútnum um andlit sitt skildi hann eftirmynd sína á honum. Klútur þessi hefur verið geymdur í Péturskirkjunni í Róm frá 8. öld. Myndin sýnir skeggjaðan, síðhærðan mann alvarlegan á svip. Urmull af eftirmyndum klútsins (klæðisins) var gerður.
Kannski er auðrakin leið að túlka verkið í anda heimsósóma- og ádeiluverka þar sem allt er á heljarþröm – ekkert skal þó fullyrt um það og listneytendum eftirlátið að ráða í merkingu þess. Hér er drepið á þrjá myndhluta verksins:
Myndhluti: Fjórhentur Kristur er sjaldséð fyrirbæri í list og óvíst hvernig beri að túlka – eru tvær hendur ekki nógu kraftmiklar til að bera þjáningu veraldar – þarf fjórar og jafnvel fleiri? Er þetta kannski gert í háðungarskyni og þjáningin orðin að skemmtiatriði í nútímanum? Vekur upp vangaveltur um hvernig nútíminn sér þjáninguna og blandar ákveðnum fáránleika við hana til þess að geta horfst í augu við hana
Myndhluti: Kona í glerflösku, glerheimi. Er þetta helgiskrín eða fangelsi? Gildra? Einmana sál? Týnd? Sýnishorn af manneskju í firrtum heimi? Safngripur?
Myndhluti: Kona nokkur, Verónika að nafni og síðar dýrlingur, á að hafa rétt Jesú klút á krossgöngu hans í Jerúsalem til að þerra svita og blóð af andliti hans. Eftir að hafa strokið klútnum um andlit sitt skildi hann eftirmynd sína á honum. Í Péturskirkjunni í Róm frá 8. öld er að finna klút Veróniku sem rómversk-kaþólska kirkjan telur vera hinn upprunalega en fleiri telja sig hafa upprunalega klútinn undir höndum. Urmull af eftirmyndum klútsins var gerður. Myndin sýnir skeggjaðan, síðhærðan mann alvarlegan á svip.
Sýningarsalurinn er heppilegur fyrir minni sýningar
Gallerí Grótta er sýningarsalur í bókasafni Seltjarnarness. Salurinn er ekki stór en hann er bjartur og birtan streymir að ofan um stóra þakglugga. Hann er mjög heppilegur fyrir litlar og hnitmiðaðar sýningar.
Nú er hver að verða síðastur að sjá listasýningu í Gallerí Gróttu á verkum litháíska listamannsins Vytautas Narbutas en henni lýkur á morgun, laugardaginn 24. maí. Narbutas hefur búið hér á landi hátt í þrjátíu ár og tekið virkan þátt á ýmsum sviðum í íslensku lista- og menningarlífi.
Hann er fæddur í Klaipėda í Litháen árið 1962. Narbutas stundaði myndlistarnám við Klaipeda Art School, Kaunas Art College og Vilnius Art Academy. Hann hefur unnið í leikhúsi frá árinu 1982 og gert fjölda leikmynda og búninga í heimalandi sínu Litháen, Íslandi og víða erlendis. Vytautas starfar einnig sjálfstætt sem myndlistarmaður og hefur haldið myndlistarsýningar í Litháen, Finnlandi, Japan og á Íslandi.
Á sýningunni eru tuttugu verk eftir hann máluð með pastel, akrýl og olíu – einnig grafíkverk. Hann er einstaklega góður teiknari og má alveg setja hann á bekk með þeim betri. Þetta kemur einkum fram í grafíkmyndum hans.
Yfirskrift sýningarinnar eru Mannlegur gleðileikur (Human comedy).
Þegar litið er yfir verkin í heild er ljóst að listamaðurinn er heillaður af nýendurreisnarstíl þar sem hann blandar saman hefðbundinni tækni og nútíma táknhyggju (symbolisma) – ýmis hefðbundin gildi eru metin að nýju; allt er ein deigla: vísindi, heimspeki, mýstík og nýtrúarleg hugsun á vorum dögum sem hefur hafnað staðlaðri trú og vill leysa hana úr fjötrum trúarstofnana.
Trúar- og tilverufræðileg stef eru sem rauður þráður í verkum hans. Hinir föllnu englar eiga huga hans og eru þær myndir áhrifamiklar og leika á jaðri þess himneska og hins brotlega í mannheimi. Þar má líka sjá uppgjöf og angist hinna föllnu engla. Þeir eru líka þungt hugsi yfir örlögum sínum. Í þessari trúarlegu skírskotun hans er augum beint að manneskjunni og eðli hennar, lífi og dauða.
Krossfestingarmynd – æting – frá 1992
Dapur engill – rauður – frá 2021
Fórn lambsins – frá 1993
Verkið Fall Krists. Kjötkveðjuhátíð – margar trúar- og menningarsögulegar tilvísanir
Stærsta verk sýningarinnar er Fall Krists. Kjötkveðjuhátíð (Fall of Christ. Carnival). Verkið er óneitanlega fjörlegt og þar er margt á seyði – eins og gjarnan er í veislugleði kjötkveðjuhátíða. Þetta verk blasir við þegar gengið er inn í salinn og dregur augað strax til sín og er augljóslega með ráðum gert. Myndefni verksins er flókið og hlaðið ótal táknum sem vísa til trúar og samfélags miðalda og nútímans. Það tekur langan tíma að skoða það og melta boðskap þess. Hér mætti gagnrýna listamanninn fyrir að drekkja áhorfandanum í táknum sem gera listaverkið stefnulaust – kannski á það að vera svo – en fyrir vikið skilur það áhorfandann eftir úti á víðavangi; verkið hefur ekkert að segja þó að það sé vel gert og minni á geggjað samkvæmi þar sem fæstum líður vel, margir eru augljóslega þjáðir. Segja má að í verkinu ráði súrrealismi ríkjum með ilmi nýendurreisnar og beygir trúarlegt og goðsögulegt myndmál undir sig og snýr því eftir sinni hentisemi. Öngþveiti blasir við nánast á hverjum fleti myndarinnar, hressilegt öngþveiti sem slær áhorfendur út af laginu. Verkið er groddalegt í sjálfu sér og eitthvað í því kann að hrella einhverja áhorfendur. Kross Krists vinstra megin í myndinni er ögn hrapandalegur og frelsarinn er hér með fjórar hendur. Hvað kann það að merkja? Er hann ættskotinn vinsælasta indverska goðinu Vishnú sem hefur fjórar hendur? Efst í hægra horni er dauðinn á ferð og fararskjóti hans er ekkert nema beinin. Neðst í hægra horni er karlmaður í glerkúlu og kona í keri af gleri. Þær geta staðið fyrir manneskjuna innilokaða í sjálfhverfum heimi eða fyrir syndina; kannski manneskjur sem sýni til athugunar á rannsóknarstofu. Í vinstra horni efst bylgjast leiktjald tímans og sér í dularfullt andlit og drungalegt. Blár sköllóttur engill sem er stýrt með stöng sýnir að hér er gerviengill á ferð – búið er að skrapa út úr honum allan heilagleika. Síðan er myndfjörið horna í milli og margar persónur eru óhugnanlegar og á mörkum þess að vera manneskjur og skrímsli. En neðst fyrir miðri mynd heldur kona á Kristsmynd, það er hinn frægi klútur Veróniku.
Kona nokkur, Verónika að nafni og síðar dýrlingur, á að hafa rétt Jesú klút á krossgöngu hans til að þerra svita og blóð af andliti hans. Eftir að hafa strokið klútnum um andlit sitt skildi hann eftirmynd sína á honum. Klútur þessi hefur verið geymdur í Péturskirkjunni í Róm frá 8. öld. Myndin sýnir skeggjaðan, síðhærðan mann alvarlegan á svip. Urmull af eftirmyndum klútsins (klæðisins) var gerður.
Kannski er auðrakin leið að túlka verkið í anda heimsósóma- og ádeiluverka þar sem allt er á heljarþröm – ekkert skal þó fullyrt um það og listneytendum eftirlátið að ráða í merkingu þess. Hér er drepið á þrjá myndhluta verksins:
Myndhluti: Fjórhentur Kristur er sjaldséð fyrirbæri í list og óvíst hvernig beri að túlka – eru tvær hendur ekki nógu kraftmiklar til að bera þjáningu veraldar – þarf fjórar og jafnvel fleiri? Er þetta kannski gert í háðungarskyni og þjáningin orðin að skemmtiatriði í nútímanum? Vekur upp vangaveltur um hvernig nútíminn sér þjáninguna og blandar ákveðnum fáránleika við hana til þess að geta horfst í augu við hana
Myndhluti: Kona í glerflösku, glerheimi. Er þetta helgiskrín eða fangelsi? Gildra? Einmana sál? Týnd? Sýnishorn af manneskju í firrtum heimi? Safngripur?
Myndhluti: Kona nokkur, Verónika að nafni og síðar dýrlingur, á að hafa rétt Jesú klút á krossgöngu hans í Jerúsalem til að þerra svita og blóð af andliti hans. Eftir að hafa strokið klútnum um andlit sitt skildi hann eftirmynd sína á honum. Í Péturskirkjunni í Róm frá 8. öld er að finna klút Veróniku sem rómversk-kaþólska kirkjan telur vera hinn upprunalega en fleiri telja sig hafa upprunalega klútinn undir höndum. Urmull af eftirmyndum klútsins var gerður. Myndin sýnir skeggjaðan, síðhærðan mann alvarlegan á svip.
Sýningarsalurinn er heppilegur fyrir minni sýningar
