Bílstjórarnir aðstoða í kirkjunni

Staðir tilverunnar eru misskemmtilegir og ekki allir mjög eftirsóknarverðir. Þó er það nú alltaf persónubundið hvað sé eftirsóknarvert og hvað ekki. Og margur smekkurinn í því efni – sennilega eins og mennirnir eru margir.

En hvað er skemmtilegt?

Flestir geta svarað þeirri spurningu fyrir sjálfa sig og líka almennt. Það sem er skemmtilegt lífgar ekki bara upp á tilveruna heldur gefur líka einhvers konar fyllingu.

Menn geta oltið um af hlátri og varla náð andanum út af einhverri hringavitleysu sem er borin fram í alls konar formum – en það getur líka þegar öllu er á botninn hvolft haft einhverja dýpri merkingu. Líka enga. En heilabú okkar er leiksviðið. Þrátt fyrir það er hlegið og kannski vegna þess að það snertir einhvern fáránlegan þráð tilverunnar – þeir eru nokkrir eins og við vitum.

Hlátur og bros hefur góð áhrif á heilastarfsemina. Auðvitað hlátur frá hjarta og bros úr sömu híbýlum. Engin uppgerð á ískrandi hjörum. Hláturinn er líka í hugum sumra varasamur vegna þess að manneskjan missir um stund stjórn á sjálfri sér – og sérstaklega ef hlegið er á skökkum stað.

Það sem er skemmtilegt eykur vellíðan manna og styttir þeim stundir. Veitir þeim umhugsunarefni á léttum nótum – og hvetur þá jafnvel til að vera sjálfir skemmtilegir. Skemmtunin getur látið menn gleyma yfirstandandi eymd í lífi þeirra. Til forna var sagt og er enn – að lýðurinn þyrfti bara brauð og leika: Panem et circenses. Hugsunin var sú að ef lýðurinn hefði bara eitthvað að eta og stytta sér stundir við þá væri hann ánægður og valdamenn gætu gert hvað sem þeim dytti í hug. Enda lýðurinn upptekinn við át og leika. Eða með öðrum: lýðurinn væri að skemmta sér og tæki ekkert eftir því þótt verð á bensíni og áfengi ryki upp. Því efst í huga væri: Hvernig fór leikurinn?

Tilhlökkun er tengd því sem er skemmtilegt. Það getur verið tilhlökkunarefni að byrja á nýjum vinnustað og í skóla. Eða að láta af störfum. Kannski getur smákvíði fylgt með en þar er bara spennuverkur fyrir því sem er í vændum – og verður vonandi skemmtilegt.

Mælikvarðinn skemmtilegt eða ekki skemmtilegt er dálítið ríkjandi í nútímanum. Nú á allt sem sé að vera skemmtilegt. Stundum virðist samkeppnin í skemmtilegheitunum vera þindarlaus í sjónvarpssófum í beinni útsendingu og enginn veit hver er að skemmta sjálfum sér, öðrum eða skrattanum. Jafnvel engum. Ef einhver vogar sér að malda í móinn þá er hann orðinn leiðinlegur. Það kann ekki góðri lukku að stýra í skemmtilegheitunum.

En auðvitað er góð skemmtun gulli betri og hver skemmtilegur dagur er góð gjöf sem er þakkarefni. Ekki að ástæðulausu að hinn spekiþrungni og á köflum önugi Prédikari segi á einum stað:

Mundu eftir skapara þínum á unglingsárum þínum,
áður en vondu dagarnir koma
og þau árin nálgast er þú segir um: „Mér líka þau ekki…“ (12.1).

Hann var dálítið viss um að eftir góða daga kæmu þeir sem væru síðri. Allir gera sér svo sem grein fyrir því að ekki er allt í lífinu skemmtilegt. Sumir dagar ljúfir en aðrir sem taka harkalega í manneskjuna. Þess vegna er ágætt að vita að núna er núna. Ekki í gær eða á morgun. Heldur núna.

En hvað með kirkjuna?

Er hún skemmtileg? Á hún að vera skemmtileg í hversdagslegri merkingu þess orðs?

Hún kennir sig þó við fögnuð. Fagnaðarerindið. Samkvæmt því ætti að vera býsna líflegt í húsum hennar. Þjónar hennar með gleðina leiftrandi á brún og brá en ekki með raunamæddan svip eins og þeirra bíði höggstokkurinn.

Kirkjan á ekki að vera leiðinleg. Allir eru eflaust sammála um það.

Þar á að vera gleðidans, bumbusláttur, lúðurhljómur, strengjaleikur, skálabumbur … og það sem mest er um vert andardráttur mannsins – alls lífs – allt á að lofa og gleðjast. (Davíðssálmur 150.1-8).

Eða með öðrum orðum: stuð.

Sálmar og tónlist endurspegla gleði og lofgjörð. Það er á köflum hátignarleg gleði sem hæfir tilefninu eins og nýliðnum jólum: Sjá himins opnast hlið … Gleð þig, særða sál… Og: Í dag er glatt í döprum hjörtum… Ekki er annað hægt að segja en að kirkjan sé hús gleðinnar í orðum sínum og söng. Þó kveina menn oft undan kirkjudrunga og alvarlegum prédikunum og jafnvel umvöndunum til þeirra er sitja saklaus á kirkjubekknum og flytja jafnvel lofgjörð með andardrætti sínum. Kannski er það vegna þess að kennilýðurinn tekur sig alvarlegar en skaparinn. Hátíðleikinn má ekki frysta gleðina.

Eru þá skemmtilegheitin í kirkjunni öðruvísi en önnur almenn skemmtilegheit? Því má svara játandi og skemmtilegheitin eru dýpri heldur en einhver þunnur brandari sagður á þriðja glasi á Rauða ljóninu. Þau snúast um að grípa á lofti nýtt líf, nýtt viðhorf til lífsins. Augu manneskjunnar eru opnuð upp á gátt fyrir stórfengleika lífsins og hún getur glaðst. Það er skemmtilegt að lifa vegna þess að lífið er ekki ferð án fyrirheits. Þar með er ekki sagt að lífið sé skemmtiganga út í gegn. Alls ekki. Kom þú með dag á dimma jörð, syngjum við. Líf er valt, sagði skáldið.

En kjarni kristinnar trúar: upprisan, er mesta gleðiefnið og hin besta skemmtan sem: leiðir okkur til himneskrar gleði. Engin ástæða til að vera stúrinn á svip. Og var nema von að skáldið sem var alltaf í frakkanum aðhnepptum – hnésíðum, segði:

Hvað bindur vorn hug við heimsins glaum,
sem himnaarf skulum taka?

Bíltúrinn hér á jörðu reyndist skyndilega ekki stefnulaus rúntur í köldum útsynningi. Þvert á móti og því varð hann ánægjulegri eftir því sem á leið því spræk sól stökk fram úr skýjum. Bílstjórarnir aðstoða, auglýsti lengi vel eitt sendibílafyrirtæki. Það var lóðið. Og í bíltúr okkar hér nemum við ótal sinnum staðar og bjóðum þeim sem eru lasburða og standa utan vegar far. Þau eiga eins og aðrir að fá hlut í skemmtun lífsins og yndi. Það er kristin trú.

Sjónum er beint á æðri leiðir. Það er ekki leiðinlegt. Alls ekki. Það er skemmtilegt. Fullt af von, gleði og þakklæti.